Este apartado está creado para promovelos traballos que vamos realizando no Faiado da Memoria así como os que xa tiñan creado os seus membros previamente. Si o título está subraiado e que ten anexado un vídeo ou mais información ao respecto, só hai que premer nel.
VÍDEOS
54 minutos – 2001
A illa de San Simón, desde 1936 campo de concentración e cárcere, perdeu a súa vella historia de cenobio e lazareto para converterse en memoria da incivil guerra.
Aquí sufriron e morreron, soñaron e desesperaron, centos de homes fieis a súa patria e a unha Constitución que tamén xuraran defender os seus carceleiros.
Esta é a súa historia contada por eles mesmos.
A MEMORIA NOS TEMPOS DO VOLFRAM
52 minutos – 2003
Primeiro Premio no Certamen Etnográfico ESPIELLO, 2005
Nominada a Mellor Longametraxe no FESTIVAL DE CINE DE GIBARA, Cuba, 2005
Ó comenzo da Segunda Guerra Mundial un mineral fíxose necesario para o estado Alemán: o wolfram. Galicia convertíuse no dourado para moita xente que andaba a percura de diñeiro rápido e/ou traballo naqueles duros anos da posguerra española.
Mineiros, aventureiros, guerrilleiros, gardas civís, presos políticos, etc; xuntáronse nos montes galegos e entrecruzaron as súas vidas.
Esta é a historia daquelas personas contada por elas mismas.
45 minutos – 2009
Esta noite, velada conta a historia do grupo de teatro afecionado Airiños da parroquia rianxeira de Asados. O grupo foi creado no ano 35 do século XX polas xuventudes do Partido Galeguista.
Un ano despois a incruenta Guerra Civil rompía coa ansia destes creadores. Algúns deles acabaron no exilio, outros foron asesiñados e os demais sufriron persecución e aldraxe. Pero o esforzo iniciado non ía a caer en vano e a agrupación continuo a pesares da guerra e da posterior dictadura.
75 anos despois Airiños vai a voltar a representar a obra coa que comenzou a vivir: a fuxida de Napoleón.
Os ensaios e estrea desta obra vai a selo telón de fondo para poder contar a historia dun grupo de resistencia social e cultural.
Nun escenario de moitos mítins de Castelao e Alexandre Bóveda, o Centro Galeguista de Asados, unha das parroquias de Rianxo, creábase no ano 1932, despois das Festas da Guadalupe, o primeiro grupo de teatro amador de Galicia que levaba o nome dun verso de Rosalía, Airiños. Setenta e cinco anos despois, este grupo continúa sendo “un punto cultural vivo e de transmisión oral da lingua”, como argumenta Antón Caeiro, que acaba de estrear Esta noite, velada, un documental sobre a historia do grupo Airiños.
O xermolo deste grupo está vinculado aos irmáns Insua, os primos de Castelao, e ás Misións Pedagóxicas. “En Rianxo, xente como Dieste ou Castelao tiñan inquedanzas galeguistas e consideraban que por medio da cultura, a xente podía concienciarse. Alí creouse un Centro Galeguista que era un dos máis grandes de Galicia”, explica.
O documental recolle os testemuños de xente que asistiu á representación da primeira obra, A retirada de Napoleón en 1933, na mesma casa da praza que hoxe está dedicada ao poeta rianxeiro Manuel Antonio. “O filme mostra os ensaios que o grupo fai na actualidade para representar a mesma obra do 33 e remata xusto antes da súa estrea”
EL RUIDO Y EL SILENCIO
40 minutos – 2010
Ao chegar a vila de Andorra (Teruel) o ruido invade tódolos espazos, como se arrastrado polo vento penetrase nas casas e sacase a través das súas portas un pápito atronador: son os tambores e bombos. Para uns un lamento sonoro de morte e resurección. Para outros unha tradición sen crenzas.
O silenzo o traen os pasos procesionais, imaxes e cofrades que visten o seu rostro de anónimo silenzo que contrasta co colorido dos penitentes e as esencias da primavera.
Esta é a obra dun documentalista galego que ao irse da vila levouse consigo un sentimento que todo o impregnaba: Andorra.
57 minutos – 2011
ARDE MADRID comenza como unha viaxe. Unha viaxe ao pasado, ao pasado duns nenos que viviron a súa infancia e adolescencia no medio dunha guerra que ía a decidir o seu futuro naquel presente dos anos trinta.
É tamén unha viaxe física polo baixoterra da cidade que os retivo, a lomos dun transporte que os comunicou e que, ao mesmo tempo, deulles refuxio: o metro de Madrid.
Ángeles García-Madrid, recentemente falecida, sae da súa casa e introdúcese no subterráneo do que van a sailas historias da infancia. Moitos dos seus pantasmas pasados volverán a este presente co fin de non voltar a esquencer.
“¿cómo vas a olvidar?. No puedes olvidar. Que se conformen y agradezcan… a los que correspondan, a los que vivan o a los hijos o a los nietos, que no haya habido mas odios, que no hayamos sido capaces de corresponder con los mismos odios y los mismos… que nos trataron”
Cando volve a sair a rúa o país cambiara e só queda a visita ao lugar ao que foron a vivir boa parte dos seus amigos e que sirve tamén como final do documental: o cemiterio do Este.
Polo medio van a estalas vivencias personais, daquel día a día, moitos deles interminables, que foi, desde aquel fatídico 18 de xullo de 1936, ata aquel outro, bastante peor para moitos, do 1 de abril de 1939.
Eduardo Haro Tecglen, Concha Carretero, Vicente Ibáñez, Manuel Sánchez, Carmen Ortiz, Maruja Borrel, Martín Blanco, Felisa Trampal, Carlos Sánchez, Nieves Torres, Cristobal Yagüe, Jesusa Martín e Julia Redondo son as personas cuios testemuños quedan reflexados no documental ao longo dos 57 minutos que dura.
120 minutos – 2013
Nominada a MELLOR BANDA SONORA nos Jerry Goldsmith, 2013
Nominada a Mellor Longametraxe no FESTIVAL PRIMAVERA DE CINE, 2014
Desde dentro do corazón é un documental creado pola asociación de o Faiado da Memoria que ten como base principal o pobo de Vilagarcía de Arousa. Está realizado a partires de entrevistas a distintas personas que van contando as súas vivencias sobre determinadas historias.
Debido a súa longa extensión decidimos realizar dúas partes: Historias de Mar e Historias de Terra.
De momento desenvolvimos a primeira parte, as Historias de Mar.
O traballo consta de catro historias:
- A VILA QUE TIÑA UN MAR. O mar da Ría de Arousa bañaba as casas da vila. Cando se levantaba unha tormenta, a auga entraba nelas. Os nenos ían xogar a praia que estaba ao cruzala estrada. O peirao de madeira servía de conexión cos outros pobos da ría ao tempo que era o lugar de despedida para aqueles que marchaban cara ultramar,… Todo foi desaparecendo, o peirao, a praia, o mar, os nenos. Todo se foi alonxando pola man do home.
- MISTER, GUANPENNING. Desde a segunda metade do século XIX deica o ano 1936, a escuadra inglesa escollía o acollemento da ría de Arousa para as épocas de inverno. A vila enchíase de ingleses que duplicaba ampliamente a población local. O diñeiro corría… e os nenos detrás del. “Guanpennig” e “guansigarrete” eran as verbas en inglés-galaico que primeiro aprendían a decir. Logo, todo rematou.
- O OURO NEGRO. Desde sempre a pesca daba para sobrevivir pero a costa dun gran sufrimento. Logo de longas xornadas no mar, malamente se conseguían unhas pesetas para poder alimentar as familias. Pero a partires dos anos setenta algo ía a cambear: a subida do precio dun producto que caracteriza a zona do seu cultivo: a ameixa e o birbiricho do Carril.
- A DERROTA DO CABO RAZO. O 5 de agosto de 1958 a cidade ía a despertar sobresaltada. Aos poucos minutos da súa partida, na noite anterior, o buque Cabo Razo, da compañía Ybarra, naufragara ao embarrancar contra a barxa do Chazo que está na beira contraria da Ría. Por qué navegou hasta alí en vez de por rumbo a bocana da ría?. Como se viviu aquela noite?. Toda aquela historia contada polos superviventes e polas testemuñas do suceso.
E, unindo a estas catro, unha quinta historia: a de dous irmáns de 80 anos que, desde fai sesenta, siguen traballando xuntos no mar. Manolo, o mais pequeno, declárase mariñeiro de corazón, pero a súa alma é de artista e o fai adicándose a direción da rondalla do club social O Gato Negro. O seu irmán Verino, sempre quixo ser carpinteiro, pero o interés da familia empurrouno cara o mar. Pero cada minuto que este lle deixa libre acude ao faiado a realizar as súas maquetas da súa embarcación preferida: a dorna.
O documental narra a súa rutina cotidiana durante un día e sirve de nexo de continuidade entre as distintas pezas.
63 minutos – 2014
Nominada a mellor documental nos PREMIOS MESTRE MATEO, 2015
Premio do Público no FESTIVAL PRIMAVERA DE CINE, Vigo, 2015
A volta dos nove é unha historia de vinganza e, o mesmo tempo, é unha historia sobre a Memoria.
Memoria con Maiúsculas.
Todo comenza o 13 de outubro de 1936.
Fai catro meses que, logo do fracaso do golpe militar do 18 de xullo, unha incruenta guerra civil estoupou en toda España. Galicia, logo duns días de incertidume, queda baixo o lado golpista. Na vila de Baiona, na provincia de Pontevedra, os “elementos de orden” andan na percura de distintas personas de significancia pólitica esquerdista. En especial dos coñecidos polos “Ineses”, dous irmáns, Luis e José, de tendencia socialista un e anarquista o outro, que andan agochados en algún sitio do concello.
O día 13 un grupo de carabineros, falanxistas e garda civís, vai a entrar na casa dun home de 83 anos, cego, vello anarquista, que estaba atendido por unha criada de 73 anos. As sospeitas de que os irmáns estaban alí eran grandes. O entrar o grupo na casa son recibidos a disparos e un dos falanxistas cae a rebolos polas escaleiras, ferido de morte. Os irmans fuxen polas ventás traseiras perseguidos polos garda civís e falanxistas. Logo dun intenso tiroteo, morren os dous irmáns.
A criada e fusilada as portas da casa por colaboración cos fuxidos. Para maior infamia é enterrada na mesma fosa común, botando a un irmán debaix,o a ela no medio e o outro por enriba.
Non contentos con estas tres mortes e trala morte do falanxista, o cabo da garda civil decide, nun acto de absurda vinganza, ir a sacar a nove presos que se atopaban na cadea provisional do frontón de Vigo e executalos as aforas de Baiona.
Aquel lugar chamaríase desde ese día “a volta dos nove”. E aquí comenza a historia que vai facer que nos chegue o recordo destes feitos ata nos: desde o día do fusilamento, o 15 de outubro de 1936, e ata os anos setenta unha persoa ou grupos de persoas, van a marcar na beirarrúa, daquela volta da estrada Baiona a Guarda, unha línea longa cruzada con nove líneas pequenas. Serán “as cruces de Baredo”.
70 minutos – 2020
1º PREMIO ao mellor documental galego. CURTAS 2019
2º MELLOR DOCUMENTAL VALORADO POLO PÚBLICO. Lugo, 2020
5º MELLOR DOCUMENTAL VALORADO POLO PÚBLICO. Festival Internacional Espiello, 2021
Cando os corpos das mulleres e os seus sentimentos comenzaban a intentar espanderse chegou a férrea dictadura franquista que cercenou de raiz a mente e introducíuse na espiña vertebral de cada cidadán deste país non podendo expresarse coa liberdade que a eles lles gustaría disfrutar.
E iso tivo a súa repercusión principal nos actos mais íntimos da vida, e o amor é un deles.
As relacións de parella, a súa vida íntima e afectiva, pasaron a ser unha cousa nefanda a ollos amorais dos elementos gobernantes, sexan estes sociais, políticos ou relixiosos. A simple manifestación de afecto era sistematicamente rechazada e autocensurada. Non facía falla que houbera un vixiante, elas, as nosas nais, eran vixiantes de si mesmas e dos demais.
Pese a elo as mentes rebélanse e percuran unha fuga e iso é o que buscamos con este traballo audiovisual.
60 minutos – 2020
Premio do Público no MICE, Santiago de Compostela, 2022
Selección Oficial no PRIMAVERA DE CINE, Vigo, 2022
Partiendo del material que distintas personas y en diversos formatos (desde el pathe baby, hasta el 35, 16, 8 y super8 MM) depositados en la asociación y con la necesidad de publicarlos de alguna forma, decidimos crear un proyecto que uniese nuestra dedicación al audiovisual y nuestra constante sobre la Memoria. No era material encontrado, sinó una apropiación de los audiovisuales de otras personas que fueron retratando su entorno, tanto físico como humano, de los suyos y de sus vecinos.
En una etapa en que la gente utiliza los pocos tomavistas que se venden (por las cuestiones económicas del momento) no para documentar el entorno inmediato, sinó las vacaciones y viajes al extranjero, resultan curiosas las aportaciones de algunos sobre ese espacio vecinal y local que, con el paso de los años y sin importar su estado, son quienes de introducirnos en nuestro mas inmediato pasado y reencontrarnos con eses lugares, la mayor parte desaparecidos o cambiados profundamente.
Pero no solo podría ser una simple visualización de imágenes. Y volvimos a los salones donde veíamos, totalmente a oscuras y con el ronroneo constante del proyector doméstico, aquellas películas recién impresionadas. Sin sonido, en la mayoría de ellas, la banda sonora la constituían las voces de toda la familia que se reunía para verse a si mismos en la pantalla, que suerte de tenerla, o en la pared de la habitación.
Por ello volvimos a reunir a diversas personas y les hemos colocado diversos fragmentos sin avisarles previamentes de lo que iban a ver. A partir de ahí se grababan sus impresiones y, en algunos casos, sus silencios, dejando incluso las diferencias de tiempo entre lo que se ve en pantalla y el comentario que llega con retraso.
60 minutos – 2022
Selección oficial do 36 CINEUROPA, 2022
Un grupo de médicos forenses, arqueólogos e historiadores, coordinados, por primeira vez en corenta anos de democracia, pola Universidade de Santiago, e con axuda do goberno español e de Galicia, inicia a exhumación dunha fosa común en Vilagarcía Pontevedra.
Esta é a historia dos que buscan e de quen os busca. Familia e científicos cun mesmo fin: excavar e mostrala Memoria oculta baixo a terra.
A partir de antiguas grabaciones, tanto audiovisuales como sonoras, realizadas por la asociación desde principios del siglo XX, nos van contando quienes eran esas personas y como fue su trágico final hasta ser depositadas en esa “supuesta” fosa común.
Las voces de los distintos actores que aparecían al principio de espaldas, nos van contando la necesidad de abrir para curar, de como la tierra nos habla y los huesos también. A veces las voces están en off y en otras aparecen sus propietarios viendo a cámara.
El hecho de la apertura de la fosa y la identificación de las personas que están en ella no es suficiente. Hay que conocer y transmitir la memoria de esas personas y colocarnos en el contexto. Por eso se nos ocurre de que los estudiantes de bachillerato estén presentes a pié de fosa donde son informados de lo que se está realizando en el lugar, cuales son las causas y motivos de por que estamos aquí, así como de las distintas ramas que están implicadas en este proceso, como el arqueólogo, el historiador o el médico antropólogo y forense.
Y ello nos lleva a los homenajes que los propios estudiantes realizan en el campo de la fosa mediante la lectura de textos, poemas y cartas.
Eses descubrimientos de una parte de la historia que se puede encontrar solo con remover un poco de tierra resulta impactante para muchos de aquellos jóvenes e incluso encuentran que parte de esa historia enterrada es parte de su propia vida. Allí no se encuentran con tierra sinó con su pasado desmemoriado.
Las intervenciones de los cuatro protagonistas de esta historia de exhumación van dejando su testimonio al tiempo que se progresa en la apertura de la fosa. Pero una vez abierto todo el espacio de la supuesta fosa común surge un inconveniente y una nueva pregunta: la fosa está vacía y hay fuertes indicios de que no se enterró nadie allí tal como indicaban los testimonios de los herederos, entonces ¿donde están estas 18 personas?
varias curtas, distinta duración, 2017
Material audiovisual realizado para a exposición do mesmo nome cebrada no Salón de Plenos do concello de Vilagarcía de Arousa, sobre a historia humana da illa de Cortegada.
Un traballo patrocinado polos Parques Naturais das Illas Atlánticas.
2 DVD, 2010
Gravación da gala celebrada no Auditorio Municipal de Vilagarcía co fin de recollelo son e a imaxe daqueles grupos e cantantes que puxaban naqueles anos de finais dos cincuenta e da década dos sesenta.
O actor Vicente Mohedano foi a persona encargada de conducir todo o espectáculo.
HISTORIAS ARREDOR DA VIDA/CÓNTALLO A CAMBADOS
14 capítulos sen un tempo prefixado. 2022
Nominada aos premios YOUTUBEIRAS 2022
Nominada aos premios CARBALLO INTERPLAY 2022
Con motivo da celebración do 400 aniversario ndo Muiño da Seca en Cambados realízase unha docuserieweb que ten como leit motiv ese muiño e a agua.
En 14 capítulos de duración variable as vivencias da xente arrededor destes dous espazos, o muiño e a agua que rodea ao pobo de Cambados, vanse mostrando con todo o seu realismo, con humor, amor e dor. E tamén medo.
MULLERES INSPIRADORAS DE SANXENXO
9×3, 2023
Serie de vídeos para exhibición en Internet e durante a gala que, con motivo do día da muller, celebrouse en Sanxenxo.
17 mn, 2023
Selección Oficial no CURTAS 2023
Nunha pequena aldea de Lalín celébrase tódolos anos unha romería que congrega a moitos fieis en percura dunha sanación para os seus males físicos pero, especialmente, síquicos.
Naquel santuario do Corpiño, déronse cita, nos anos sesenta tres personas que nunca chegaron a coñecerse pero todos viñan a ver os feitos que alí tiñan lugar. Dous eran un matrimonio, o danes Gustav Heinengsen e a súa muller madrileña pero con raices en Galicia, Marisa Rey e, por outra banda o director de cine barcelonés Jacinto Esteva.
Co traballo destas tres personas, O Faiado da Memoria, realiza un collage que reinterpreta a fe por un histerismo creente.
8:38 mn, 2018
Selección Oficial en CANS, Sección Vídeoclips, 2018
Selección Oficial no SON RÍAS 2018, Sección Vídeoclips
Videoclip do grupo vigués YOU DOG producido pola productora Ollomol Audiovisual.
LIBROS
HISTORIAS DUN TEMPO VIVIDO
de O Faiado da Memoria + José M. Casalderrey
211 páxinas de fotografías e historias dun neno nunha vila media de Galicia entre os anos 50 e 60 do século XX.
A CANTIGA DESHONESTA
de Carlos Rey
Traballo de investigación do folclorista Carlos Rey donde fai unha recompilación das cantigas no Caurel, Neira de Rei e Vilagarcía na que apareceron cantigas deshonestas.
O XOGO DO PAU
de Carlos Rey + Isidro Piñeiro
Desenvolvemento do xogo tradicional do Xogo do Pau con fotografías sobre os seus movimentos.
OS ENCANTIÑOS DO UMIA
de Carlos Rey + Cristian Silva
Acercamento a un dos grupos mais lonxevos da música tradicional galega contada polo folclorista Carlos Rey quen estivo tocando con eles durante 17 anos.
Contén unha análise musical e transcrición das partituras destes gaiteiros realizadas por Cristian Silva.
LOLA
de O Faiado da Memoria
Antes da Guerra Civil, Lola vivía a súa vida normal en Cangas como calquera outra nena galega. Cando chegou a Simona todo o seu mundo voou polos aires. O libro é unha transcrición dunha longa entrevista realizada en 2007 e que sirve de pano de fondo ao documental do mesmo nome.
Non presentado no Faiado da Memoria a espera de rematalo documental.
169 páxinas
EU TAMÉN NECESITO AMAR
O Faiado da Memoria.
Libro que recolle o traballo do documental homonimo e que conta cun prólogo de Aurora Marco, un epílogo de Olalla Bouza e unha unidade didáctica creada por Tareixa Casal.
Nestes momentos está en fase de revisión.
TRUCALPERDE
Pequeno traballo editorial que, a partir dun traballo previo de Pepe Prego, Carlos Rey fálanos deste xogo de trompos moi da zona vilagarciana.
FUCHES E NON VICHES NADA
Lendas, contos, festas, gastronomía,… sobre Vilagarcía de Arousa e a súa contorna.
Outro traballo do folclorista Carlos Rey, continuación do seu traballo “Festas e Lendas de Vilagarcía editado fai anos.
Este libro só está en descarga pdf premendo neste enlace.
A FESTA DOS MAIOS
Traballo etnográfico realizado por Carlos Rey sobre a historias dos Maios en Vilagarcía con fotografías e dibuxos da súa construción, modelos, músicas e coplas.
Este libro só está en descarga en pdf premendo neste enlace